Brain Based Safety: een nieuw veiligheidsprogramma gericht op de bewustwording van (onveilig) gedrag

Opleider KPE Bouw en veiligheidspsycholoog Juni Daalmans slaan de handen ineen om de veiligheid op de Nederlandse bouwplaatsen te vergroten. Samen brengen zij Brain Based Safety® op de markt: een ontwikkeltraject op maat waarbij de focus ligt op menselijk (risicovol) gedrag. Dit laatste, ons gedrag, speelt een grote rol bij kleine en grote ongevallen op de bouwplaats. Want waarom ontstaan er ondanks de nodige maatregelen en procedures nog steeds onveilige situaties?

Brain Based Safety is voortgekomen uit gedegen wetenschappelijk onderzoek in de neuropsychologie. De aanpak is nieuw omdat wetenschappers pas sinds kort in het brein kunnen kijken terwijl iemand opdrachten uitvoert. We kunnen tegenwoordig zien wat er gebeurt als je een risico waarneemt of iets gevaarlijks doet. Deze kennis heeft geleid tot een nieuwe aanpak die ervoor zorgt dat we ons bewust worden van ons eigen risicovolle gedrag. Deze bewustwording resulteert uiteindelijk in veiliger handelen in en rondom de bouwplaats.
‍

Natuurlijk instinct beïnvloed ons gedrag

‍Veiligheidspsycholoog Juni Daalmans: ‘’Ons brein is 20.000 jaar geleden geprogrammeerd en is sindsdien niet veel veranderd. Eeuwenoude gewoontes zitten ons in de weg om veilig te werken. We gedragen ons via een natuurlijk instinct terwijl dat niet meer aansluit bij de huidige gevaren. We hoeven niet meer te jagen voor eten of bij een groep te horen om te overleven. Toch blijven we dit instinct volgen en dat brengt veiligheidsrisico’s met zich mee. Wanneer een bouwplaatsmedewerker ziet dat de uitvoerder geen helm op heeft, is de kans groot dat de bouwplaatsmedewerker dat ook niet doet. Dit heeft te maken met volggedrag dat ontstaat vanuit ons instinct om gehoorzaam te zijn aan een stamleider. Vroeger was het van levensbelang dat de stamleider jou accepteerde. Dat is niet meer zo. Het kan hooguit je baan kosten, maar een bouwplaats opgaan zonder helm is gevaarlijk. Zo brengen we onszelf in gevaar omdat we ons eeuwenoude brein volgen.’’

Ron Koenen: ‘’Je kunt onveilig gedrag beïnvloeden, maar dan moet je wel weten waar het vandaan komt en wat je kunt doen om risicogedrag af te leren.’’

Ron Koenen, directeur KPE Bouw: ‘’Het doel van Brain Based Safety is dat iedereen binnen een bouwbedrijf zich bewust wordt van gedrag en er naar durft te handelen. Vanuit de bouwsector krijgen wij zóveel signalen dat er behoefte is aan een aanpassing van en bewustwording over ons gedrag. Alleen dan kunnen we aan de omstandigheden van de huidige bouwplaatsen voldoen. Je kunt onveilig gedrag beïnvloeden, maar dan moet je wel weten waar het vandaan komt en wat je kunt doen om risicogedrag af te leren.’’

Brain Based Safety is het gevalideerde gedachtegoed waarmee bouwbedrijven veilig de Safety Culture Ladder (veiligheidsladder) kunnen beklimmen. Het uiteindelijke doel is duidelijk: een veilige werkomgeving creëren voor alle betrokkenen.